Het opstellen van een alimentatieberekening van een ondernemer vergt maatwerk. Uit deze berekening dient te volgen welk inkomen de ondernemer redelijkerwijs kan verwerven en hoeveel draagkracht de ondernemer heeft om een bijdrage te betalen aan de ex-partner. De financiële situatie van de onderneming moet zorgvuldig beoordeeld worden. Voorkomen moet worden dat de ondernemer te veel alimentatie betaalt doordat onvoldoende rekening wordt gehouden met de financiële lasten en uitgaven van de onderneming. Hierbij kan gedacht worden aan de aflossingen op zakelijke schulden en noodzakelijke investeringen. De draagkrachtberekening van een ondernemer kent een aantal bijzondere aftrekmogelijkheden.
Pensioenlasten
Een ondernemer komt niet in aanmerking voor de gebruikelijke pensioenvoorzieningen. De uitgaven die de ondernemer doet met betrekking tot een pensioenvoorziening mogen in aanmerking genomen worden bij het berekenen van de beschikbare draagkracht, mits deze niet bovenmatig hoog zijn. Ondernemers kunnen fiscaal vriendelijk sparen of beleggen en op deze manier zelf zorg dragen voor hun pensioenvoorziening. Bij een pensioentekort mag de ondernemer tot een bepaald maximumbedrag de inleg fiscaal aftrekken van het inkomen in de aangifte inkomstenbelasting. Daarnaast wordt met de uitgaven voor het pensioen dus ook rekening gehouden bij het vaststellen van de hoogte van de alimentatie.
Arbeidsongeschiktheid
Anders dan een werknemer dient een ondernemer zelf zorg te dragen voor een voorziening bij arbeidsongeschiktheid. De ondernemer die een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluit die periodiek, bijvoorbeeld maandelijks, uitkeert kan de betaalde premie aftrekken in de aangifte inkomstenbelasting als ‘uitgave voor andere inkomensvoorzieningen’. Indien een ondernemer een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluit, dient ook bij het vaststellen van de alimentatie rekening gehouden te worden met de verschuldigde premies.
Indirecte aftrekmogelijkheden via de onderneming
De onderneming maakt omzet en kosten. Aan het einde van het jaar wordt een jaarrekening opgesteld. Bij een eenmanszaak komt het gehele resultaat ten goede aan de ondernemer. De DGA (directeur groot aandeelhouder) verkrijgt een salaris uit zijn vennootschap. Dit salaris kan de DGA, binnen de fiscale grenzen, zelf vaststellen. Vaste rechtspraak is dat bij een DGA niet alleen wordt gekeken naar het salaris dat de DGA feitelijk krijgt, maar ook naar wat hij redelijkerwijs kan verwerven uit de onderneming. De Hoge Raad heeft bijvoorbeeld op 6 juni 2018 (ECLI:NL:HR:2014:1335) bepaald dat bij de vaststelling van de draagkracht van de alimentatieplichtige niet alleen acht dient te worden geslagen op de inkomsten die de alimentatieplichtige feitelijk verwerft, maar ook op de inkomsten die hij in redelijkheid kan verwerven. Ingeval een directeur-grootaandeelhouder alimentatieplichtig is, gaat het bij de in aanmerking te nemen inkomsten niet alleen om zijn uit de onderneming genoten salaris, maar kan ook de in de vennootschap behaalde winst een rol spelen bij de draagkrachtberekening.
Andere financiële omstandigheden
Zowel bij de onderneming in de vorm van een eenmanszaak als bij een B.V. wordt naar het resultaat van de onderneming gekeken om te beoordelen welk inkomen redelijkerwijs genoten kan worden. In procedures wordt dan ook vaak simpelweg verwezen naar het resultaat dat volgt uit de jaarrekening. Voorkomen moet echter worden dat alleen maar naar het resultaat van de onderneming wordt gekeken. De vraag welk inkomen de ondernemer uit zijn onderneming kan halen is immers afhankelijk van alle financiële omstandigheden.
Voorbeelden
Hierna worden een aantal voorbeelden van relevante financiële omstandigheden beschreven die geen invloed hebben op het resultaat van de onderneming, maar wel op het inkomen dat de ondernemer maximaal kan genieten:
- De onderneming heeft schulden waarop afgelost moet worden. De aflossingen verminderen niet het resultaat, maar wel de beschikbare liquide middelen;
- Binnen afzienbare tijd dient een langlopende schuld terugbetaald te worden. Indien de lening niet kan worden overgesloten dienen gelden gereserveerd te worden, zodat de schuld afgelost kan worden;
- De onderneming moet binnen afzienbare tijd een forse investering verrichten. Een deel van de liquide middelen moet hiervoor gereserveerd worden. Deze reservering heeft geen invloed op het resultaat, maar wel op de beschikbare liquide middelen;
- Een grote bestelling of investering moet vooruit betaald worden. Ook dit heeft geen directe invloed op het resultaat, maar wel op de beschikbare middelen;
- Een belangrijke debiteur vraagt om uitstel van betaling. De vordering op de debiteur kan vooralsnog niet omgezet worden in liquide middelen. Hoewel het resultaat door de verkoop aan deze debiteur is beïnvloed, ontbreken de liquide middelen.
Kasstroomoverzicht
Het is belangrijk om te voorkomen dat de ondernemer alimentatie moet betalen omdat alleen naar het resultaat van de onderneming wordt gekeken. Het is dan ook van belang dat een kasstroomoverzicht wordt opgesteld waaruit blijkt welke feitelijke geldstromen een organisatie in de loop van een boekjaar binnenkomen en uitgaan. Mits goed onderbouwd kan rekening worden gehouden met een noodzakelijke financiële reserve in de onderneming, toekomstige investeringsverplichtingen en aflossingsverplichtingen. Dit kasstroomoverzicht kan door uw accountant opgesteld worden. Uit dit overzicht kan blijken dat het daadwerkelijke financiële plaatje er geheel anders uitziet.
Op deze wijze kan aldus indirect met diverse aanvullende aftrekposten rekening gehouden worden. Slechts door rekening te houden met alle financiële omstandigheden kan immers beoordeeld worden welke inkomsten de ondernemer in redelijkheid kan verwerven.
Naast voornoemde aftrekmogelijkheden bestaan uiteraard nog vele andere aftrekmogelijkheden, die ook voor niet-ondernemers gelden. Gedacht kan worden aan o.a. de aflossing op privéschulden, premie zorgverzekering, redelijke woonlasten en de kosten van de kinderen.